Çocuklarda Dikkat Geliştirme Programı

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve süregiden nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, kişinin günlük işleyişini oldukça zorlaştıran ve işlevselliğini bozan, çeşitli aksamalara sebep olan müdahale edilmesi gereken bir bozukluktur. Bir kişiye DEHB tanısı konabilmesi için belirtilerin 12 yaşından önce başlaması ve en az 6 aydır görülüyor olması gerekmektedir. DEHB, dikkatsizlik, dürtüsellik-hiperaktivite ve karma tip olarak üç farklı alt kümede kategorize edilir. 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Neden Önemlidir?

DEHB, çocuklarda ve ergenlerde akademik başarıyı kötü bir şekilde etkileyebilir. Dikkat eksikliği nedeniyle derslere odaklanmakta,  hiperaktivite ve dürtüsellik nedeniyle ise ders akışına uyum sağlanmakta güçlük yaşanabilir. DEHB'li çocuklar sosyal ilişki kurmakta ve bu ilişkiyi sürdürmekte de zorluk yaşayabilirler. Dikkat eksikliği, diğer insanların söylediklerini anlamayı zorlaştırabilir ve sürekli hareket halinde olma eğilimi sosyal etkileşimleri etkileyebilir. Bu da düşük özgüven ve depresyon gibi duygusal sorunlara yol açabilir. 

DEHB'li kişiler dikkati toplamakta güçlük yaşadıkları için iş hayatına da uyum sağlama ve işi sürdürebilme açısından zorluk yaşayabilirler. DEHB'li ergenler ve yetişkinler, kumar ve madde bağımlılıkları geliştirmek için de bir risk faktörüdür. DEHB'li kişilerde takıntılar ve zorlantılar gözlemlenebilir. Çünkü DEHB'li kişilerin hiperaktivitenin vermiş olduğu huzursuzluk hissini rahatlatmak için problemli alkol, madde kullanımı, problemli oyun oynama ve kumar oynama gibi kısa süreli rahatlama sağlayan davranışlar sergileme eğilimleri olabilir. Bu nedenle erken yaşlarda kontrol altına alınması ve gerçek hayata uyum sağlanması açısından önem arz etmektedir. 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Belirtileri Nelerdir?

 A-) Dikkat Eksikliğinin Baskın Olduğu Tür: 

• Çoğu zaman ayrıntılara dikkat edememe 

• Dikkati sürdürmekte güçlük çekme 

• Yönergeleri takip etmekte belirgin güçlük yaşama 

• Okul, ev gibi ortamlardaki görevleri tamamlayamama

• Görev ve etkinlikleri organize etmede güçlük yaşama 

• Sık sık eşya kaybetme 

• Günlük rutinde sıkça unutkanlık yaşama

B-) Dürtüsellik ve Hiperaktivitenin Baskın Olduğu Tür: 

• Sık sık el ve ayakları kıpır kıpırdır 

• Genellikle sıra beklemekte güçlük 

• Aşırı konuşkanlık 

• Başkalarını rahatsız etme ve sık sık söz kesme davranışı 

• Uzun süre yerinde duramama veya oturamama 

• Uygun olmayan ortamlarda koşma veya tırmanma hareketleri 

• Sık sık huzursuz hissetme 

C-) Dikkat eksikliği, Dürtüsellik ve Hiperaktivitenin Baskın Olduğu Karma Tip

• Yukarıda bahsedilen dikkat eksikliği, hiperaktivite-dürtüsellik belirtileri bir arada görülür.

DEHB’nin değerlendirilmesi sırasında ana belirtilerin yanısıra sosyal ilişkilerde güçlük yaşama, akran zorbalığı, disleksi, diskalkuli, disgrafi ve dispraksi gibi eşlik eden problemlerin de göz önünde bulundurulması önemlidir. Merkezimizde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) değerlendirmesi klinik gözlem ve Moxo Testi ile yapılmaktadır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Neden Olur?

 DEHB’nin görülmesinde genetik faktör ve çevresel tetikleyiciler belirleyicidir. Birinci derece akrabalarında DEHB olanların DEHB olma olasılığı, birinci derece yakınlarında DEHB görülmeyenlere göre; ebeveynlerinden en az birinin alkol madde bağımlılığı öyküsünün varlığı, ebeveynlerinde alkol madde bağımlılığı öyküsü olmayanlara göre daha yüksektir. 

Çevresel tetikleyicileri ise prematüre yani erken doğum, düşük doğum ağırlığı, hamilelikte veya öncesinde sigara ve alkol kullanımı, stresli gebelik ve doğum sırasında gelişen komplikasyonları olarak sıralayabiliriz. 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Görülme Sıklığı 

 Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocuklarda en sık görülen bozukluklardan biridir. Kız çocuklarında sıklıkla Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) 'nun dikkat eksikliği baskın olan türü şeklinde ortaya çıktığı, depresyon ve kaygı bozuklukları ile seyrettiği ve davranış sorunlarının nadir olarak gözlemlendiği söylenebilir. Erkek çocuklarında ise Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) 'nun dürtüsellik ve hiperaktivitenin baskın olduğu türü daha sık gözlemlendiği için tabloya genellikle yıkıcı davranış bozukluklarının eşlik ettiği söylenebilir. Dikkat eksikliğinin göz ardı edilmesinden ötürü erkek çocuklarının davranış bozuklukları çatısı altında kız çocuklarına oranla kliniklere getirilme oranları çok daha yüksektir. 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi - ATTENTIONER DEHB

Attentioner DEHB Programı Nedir?

• 20 seanslık yapılandırılmış bir programdır (15 bireysel + 5 aile).

• Her oturum 1 seans süresi (40-50 dk) kadardır.

• Her oturuma özel materyaller bulunmaktadır. 

• Her oturum sonrası ödev verilmektedir.

• 7-18 yaş bireylere uygulanabilir.

• Bireysel veya dörtlü gruplar haline uygulanabilir.

• Ödül sistemi ve davranış düzenleme üzerinden ilerlenir.

• Çocukların motivasyonunu arttırıcı ve pekiştirici etkinlikler mevcuttur. 

  
  

Attentioner DEHB Programı Ne İşe Yarar?

• Dikkatin toplanması ve sürdürülebilmesi sağlanır. yardımcı olur. Böylece günlük yaşantıda basit dikkat hatalarından kaçınabilirler ve akademik başarılarında belirgin artış gözlemlenebilir.

• Kendi başlarına problem çözme becerileri desteklenir ve geliştirilir. Böylece benlik saygıları yükselir, herhangi bir sorunla karşılaştıklarında kendi başlarına yönetebilirler. Yetişkin olma konusunda sağlam adımlarla ilerleyebilirler. 

• Çocukların otokontrolleri güçlendirilir. Böylelikle devamlı bir yönlendirme ve ikaza ihtiyaç olmadan kendilerini kontrol edebilirler.

• Dürtüsellikleri düzenlenir ve gerçek hayata uyum sağlanmaya çalışılır. Hayat her an her istediğimize ulaşabildiğimiz ve planladığımız gibi bir yer değildir. Bu nedenle dürtülerimizi kontrol etmemiz ve sabırlı olmamız gereken durumlar mevcuttur. 

• Bilgi ve beceri kazandırılır.

  
  

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu'nun tedavisinde belirtilerin şiddeti, süresi ve kişinin hayatını ne derece etkilediği yani işlevselliğini bozup bozmadığı, önemli bir kriterdir. Çok şiddetli olgularda ilaç eşliğinde bir tedavi süreci yürütülmesi gerekebilir. Uzmanınız / psikoloğunuz sizin için gerekli ve doğru yönlendirmeyi yapacaktır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu hafife alınmaması ve üstüne düşülmesi gereken bir bozukluktur, süreç mutlaka bir uzman / psikolog tarafından koordineli bir şekilde yürütülmelidir.