Ergen Gelişimi ve Ebeveyn İletişim Rehberi

Ergenlik Dönemi Nedir?

Ergenlik, bireyin gelişim sürecinde çocukluk döneminin başlangıcından fizyolojik olarak yetişkinliğe ulaşana kadar geçen bir gelişim dönemidir. Kadınlarda bu süre biyolojik olarak adet görme ve meme büyümesi ile bağlantılıdır; erkeklerde yüzde tüylenme ve ses kalınlaşması ile başlayan 13-22 yaşları arasında süren gelişimsel bir evredir. Bu geçiş dönemi sadece fizyolojik değil, aynı zamanda duygusal ve psikolojik değişimlerle de kendini gösterir. Çocukluktaki deneyimleri, ebeveynlik, ebeveyn tutumları ve aile geçmişi, ergenliğin nasıl şekillendiğini etkileyen temel unsurlardan sadece birkaçıdır. Ergenlerdeki duygusal gelişim ve değişim konusunda dikkati çeken ilk noktanın, duyguların yoğunluğundaki artış ve istikrarsızlık olduğunu söylemek mümkündür. Öte yandan yine konuyla ilgili yapılan araştırmalarda ergenlerin, en çok gelecekle ilgili kaygılar taşıdıkları; eğitim gören ergenlerdeki bu kaygılarının muhtevasının istedikleri okula gidip gidemeyecekleri ve istedikleri mesleği yapıp-yapamayacakları gibi içeriğe sahip olduğu saptanmıştır.

Psikolojik problemler 

Ergenlik dönemindeki risk faktörleri; genetik, çevresel ve kültürel etkenlere oldukça duyarlıdır. Vücuttaki ve hormonal değişiklikler, ergenlik döneminde meydana gelen hızlı fizyolojik büyümenin bir parçasıdır. Ergenlik döneminin en önemli süreçlerinden biri de hormon ve metabolizmadaki değişimlerin yanı sıra kendini geliştirmedir. Genetik yatkınlığa ek olarak çevresel değişkenler de önemli bir risk faktörü olarak ortaya çıkmıştır. Ruhsal zorluklara neden olan çevresel risk faktörleri arasında kronik hastalıklar ve/veya aile içi şiddet, ihmal ve istismar gibi aile tutumları yer alır. Ergenlik dönemde yaşanan sıkıntıların çoğunun sosyal nitelikli, sosyal çevre tarafından belirlenen sorunlardır ve ergenin özel gelişim ihtiyaçları ile birlikte ele alınması daha uygun olacaktır. Sosyal ve kültürel çevrenin ergenlik hakkındaki görüşleri ve beklentileri, tutumları, meslek seçimi ve kendini geliştirme gibi konularda ergene sağlanan olanaklar da bu dönemde yaşanan sıkıntıların yoğunluğunu ya da çeşitliliğini etkileyebilir. Kısaca sosyal çevre ve ergen sürekli bir etkileşim içerisindedir. Ergenlik döneminde en sık gözlenen psikolojik sorunlar arasında;

Kaygı bozuklukları

Depresif bozukluklar

Duygu durum bozuklukları

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu

Obsesif kompulsif bozukluk

Davranım bozuklukları 

Madde kötüye kullanımı 

Yeme bozuklukları

Ergen Terapisi Nedir? 

Ergenlik döneminin karmaşık ruhsal özellikleri sinirlilik, birden tepki gösterme, öfke patlamaları, çabuk sevinip, çabuk üzülme, içe kapanma ile coşku arasında gidiş gelişler, bencillik, kaygılar, güvensizlik, kararsızlık ve bir çok özelliği barındırır. Öyle ki, bu özellikler bir yetişkinde toplandığı zaman o kişiye ruh sağlığı uyumsuz tanısı konabilir. Bu nedenle yetişkini psikolojik açıdan değerlendirme ile ergeni bu açıdan değerlendirme kriterlerinin farklı olduğunu ve hatta bu çağın uyumsuzluğunun bir sağlık göstergesi sayılması gerektiği üzerinde durur. Bu nedenle ergen terapisi ve normal terapi arasında çeşitli farklılıklar bulunur.

Ergen terapisinde terapistler, gençlerin sorunlarını anlama, onların bakış açısından bakma ve karşılaştıkları sorunlara farklı yaklaşma, ergenin kendini daha iyi tanıması, istek ve isteklerini şekillendirme, ebeveynleri ile daha ılımlı ilişkiler kurma, ergenlik döneminde öfkesini yönetme gibi faydalar sağlar. Ergen terapisi, bireyin ergenlik döneminde zararlı arkadaş ilişkilerinden ve madde kullanımından uzak durmasına da yardımcı olacaktır. Terapist de ergen danışan da birbirine güven ve yakınlık duygusuna sahip olduğunda, ergen terapi süreçleri olumlu sonuçlar verebilir. Çünkü gençlerle çalışan terapistler, güçlü bir ikili ilişki kurarak gencin ifade ve iletişim konularını derinlemesine anlamalarını amaçlar. Terapistin bu konuda üstün olduğu iyi bilinmektedir, çünkü terapilerde kazanılacak kazançlar, ergenlerin karşı tarafa olan güven ve inanç düzeyi ile orantılıdır. Çoğu aile, ergeni ile aynı anda terapiye başlamak istese de terapistler bu kararı ergenin ilk kararına bırakır, aralarındaki ilk güven testini geçer ve bireyin istekleri doğrultusunda ergen terapi seanslarına devam eder.