Kendini Değersiz Hissetmek: Nedenleri ve Çözümler

EZİK HİSSETMEK NE DEMEK?

Türk Dil Kurumu’nun ezik kelimesi için yaptığı tanım “Olaylar ve hayat şartları karşısında güçsüz ve sıkıntılı duruma düşmüş olan, üzüntülü. Pısırık.” Şeklindedir. Kendimizi güçsüz bulduğumuz zamanlar muhakkak olmuştur. Ancak bunun üzerimize giydiğimiz bir elbiseden farksız hale gelmesi bizi daha büyük sıkıntıların içine sokabilir. Başkalarının arasında kendimizi fark edilmeyen, itilip kakılan, sesi soluğu çıkmayan ve bunun için kendinde güç bulamayan bir konumda bulabiliriz. Özellikle ergenlik döneminde ne yazık ki akranlar arasında sık duyulabilecek bir kelimedir ezik. Bireyin ergenlik döneminde kendini nasıl algıladığı gelecekteki duygu, düşünce ve davranışlarını da şekillendirir. Doğrudan kişilik gelişimine etki eder. Ezik olma sıfatıyla kendini bağdaştıran ergenlik dönemindeki bir bireyin kişilik gelişimini korumak adına bir an önce harekete geçmek gerektiğini söylemek gerekir. Çünkü kişilik gelişiminde bir kilit nokta rolünde olan ergenlik döneminde çözülecek her sorun o birey için geleceğe yapılan önemli yatırımlardır.

NEDEN EZİK GİBİ HİSSEDİYORUM?

Başkalarının bizim hakkımızda ne düşündüğünden önce odaklanılması gereken asıl nokta kendimiz hakkında neler düşündüğümüzdür. Kendimizi nasıl algıladığımız, nasıl nitelendirdiğimiz oldukça önemlidir. Kendimize yüklediğimiz bazı etiketler ve sıfatlar davranışlarımızı ve hayata baktığımız pencereyi de büyük ölçüde etkiler. Kendini ezik olarak nitelendiren bir kişinin bu doğrultuda benlik saygısı da düşüktür. 

Nedir bu benlik kavramı? Bireyin başlıca kendine yönelik düşünce ve tutumlarını içine alan, hayat boyu değişim ve gelişimi devam eden bir kavramdır. Kişinin olmak istediği özellikleri içeren ideal benlik ile gerçekte kim olduğunu ortaya koyan gerçek benlik arasındaki dengenin sağlanması benlik saygısını meydana getirir. Benlik saygısı, “Kendimi değerli buluyor muyum?” veya “Şu an ki kendime dair düşüncelerimin sonucunda bir beğeni söz konusu mu?” gibi soruların cevabıdır. 

Benlik saygısının düşük olması yaşantımızı ciddi boyutta etkiler. Kendini değersiz olarak atfeden, benlik saygısı düşük olan bir kişi özgüven ile ilgili sorunlar yaşar. Geride durmayı tercih edebilir. Toplum içinde utangaç olarak gözlemlenebilirler. Benlik saygısının düşük olması aynı zamanda kişinin sahip olduğu potansiyeli görmesine engel olabilir. Benlik saygısı düşüklüğü, kişinin geliştirip değiştirebileceği ve beğenisini kazanacak bir özelliğe sahip olması için harekete geçme dürtüsünün önünde bir bariyer olarak durabilir. 

EZİK HİSSETMEKTEN NASIL KURTULABİLİRİM?

Kişinin kendi hakkındaki düşünce ve duyguları çocukluk döneminde aileyle kurduğu ilişkide temellenir. Anne ve babanın kendisine yönelik tutum ve davranışları çocuğun kendini algılayışında bir başlangıç noktası yaratır. Ebeveynleri tarafından sevildiğini hisseden bir çocuk için bu sevgi bağı potansiyelini keşfetmesinde itici bir güç olarak karşımıza çıkar. Keşfetme, kendini gösterme ve atılganlık göstermede çocuk için bir motivasyon kaynağı yaratır. Çocuğun aile içindeki kararlarda aktif rol alması, aile tarafından desteklenmesi, başarılarının anne ve baba tarafından ortaya konması çocuğun benlik saygısını yükseltir.

Ergenlik dönemindeki birey için kendi hakkındaki düşüncelerini etkileyen pek çok faktör sayılabilir. Bedenindeki ergenlik dönemine bağlı gerçekleşen değişimler, kendi akranlarından oluşan bir topluluğa ait hissetme arayışı, aile ile yaşadığı çatışmalar ve kabul görme ihtiyacı bunlardan birkaçı olarak sıralanabilir. Kişilik gelişimive benlik saygısı açısından oldukça önemli ve inişli çıkışlı bir dönemden geçtiğini ebeveynler kesinlikle göz önünde bulundurmalıdır. 

Asıl olarak “Kendimi nasıl görüyorum” noktasına temas eden “Ben ezik biri miyim?” sorusunun cevabı için yine kişinin kendisine bakılmalı. Bu soru ile karşı karşıya olduğunu fark eden bir birey için başardığı, iyi yapabildiği, sorunların üstesinden geldiği güçlü yönlerinin ön plana çıkarma zamanının geldiğini söylemek mümkün. Eğer ki buna cevabınız “Hayır benim güçlü bir yönüm yok ki.” ise hayatta iyi olduğunuz tarafları görmek için daha dikkatli bakmanız önerilebilir. Güçlü yönlerinizi sıralayacağınız listeye başlamak için ilk cümleyi yazmanıza biz yardımcı olalım. Şu an kendiniz ile ilgili hoşunuza gitmeyen bir durumu değiştirmek adına bir araştırma içerisindesiniz. Tam bu yazıda bu satırları okurken aslında gelişime ne kadar açık, çözüm için yola çıkmaya ne kadar odaklı olduğunuzu fark edin. Sizi bu yazıya getiren motivasyonun ve arayışın güçlü yönlerinizden yalnızca biri olduğunu görebilirsiniz. Kendinizi doğru bir şekilde keşfetmek ve benlik saygısını yükseltmek için çıkacağınız yolculukta bir psikoloğun rehberliği daha hızlı yol kat etmenize yardımcı olabilir.